DOLAR 34,7464 0.08%
EURO 36,5538 0.16%
ALTIN 2.956,350,45
BITCOIN 3327277-0.86332%
Erzurum
-13°

AÇIK

SABAHA KALAN SÜRE

Türkiye’de ilk kez bir caddeye ‘Cumhuriyet’ ismi Erzurum’da verildi

Türkiye’de ilk kez bir caddeye ‘Cumhuriyet’ ismi Erzurum’da verildi

ABONE OL
Ekim 29, 2024 12:43
Türkiye’de ilk kez bir caddeye ‘Cumhuriyet’ ismi Erzurum’da verildi
0

BEĞENDİM

ABONE OL

Gazete Güncel- Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye Büyük Millet Meclisi, 101 yıl önce bugün Cumhuriyet’i ilan etti.  Erzurum halkı o kutlu isme öylesine sahip çıktı ki Ulu Önder, Cumhuriyet Caddesi’nin adını 1924’te geldiği açılışta bizzat verdi. O dönem caddeye ‘Gazi Mustafa Kemal Caddesi’ isminin verilmesi teklifine Atatürk şu cevabı vermişti; “Ben faniyim, ama Cumhuriyetimiz ebediyen yaşayacaktır. Caddeye Cumhuriyet adının verilmesi daha uygun olur.”    

Takvimler 29 Ekim 1923’ü gösterirken, Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde Türkiye, Cumhuriyet’in ilanı ile inkılapların peşi sıra geleceği tarihi bir döneme başladı. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün en büyük inkılabı olan Cumhuriyet, bir asır önce ilan edildiği dönemde kamuoyunda coşkuyla karşılandı.

“Tek bir egemenlik var, o da milli egemenliktir. Milletin egemenliğini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” ilkesi ile hareket eden Ulu Önder, Cumhuriyet’i milletine armağan etti. Cumhuriyetin temellerinin atıldığı Erzurum Kongresi’nin gerçekleştiği şehir, o kutlu ismi sonuna kadar sahiplendi.

İsmini bizzat Gazi verdi

Erzurum Şehir Arşivi’nden çıkan belgelere göre, Türkiye’de ilk kez bir caddeye ‘Cumhuriyet’ ismi Erzurum’da verildi. Tarihi belgelerden edinilen bilgilere göre, 1924 yılında Erzurum’da yaşanan şiddetli depremi Karadeniz ziyareti sırasında haber alan Mustafa Kemal Paşa, bu geziyi yarıda keserek Erzurum’a geldi. Ilıca’dan Erzurum’a uzanan yolun iki tarafında sıralanan atlı ve yaya halk, cemiyetler ve askerlerin sevgi gösterileri, tezahüratları, top atışları ve kesilen kurbanlar arasında İstanbul Kapısı’na gelen Gazi Paşa, burada kendisi için hazırlanan özel arabaya binerek iki tarafında sıralanan atlılarla birlikte Hükümet Konağı önüne geldi. Burada kısa bir süre dinlenen Mustafa Kemal Paşa, daha sonra yeni yapılmış olan caddenin açılış törenine katıldı. Yeni yapılan caddeye “Gazi Mustafa Kemal Caddesi” isminin verilmesini halkın arzusu üzerine dile getiren ve bunu kendisine teklif eden dönemin Belediye Başkanı Korukcuzade Nafiz Bey’e Atatürk şu cevabı verdi:  “Ben faniyim, ama Cumhuriyetimiz ebediyen yaşayacaktır. Caddeye Cumhuriyet adının verilmesi daha uygun olur.” Böylece Türkiye’de ilk defa bir caddeye Cumhuriyet ismi verilmiş oldu.

Cumhuriyet’in ismi her yerde yaşatıldı

Erzurum Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, Cumhuriyet’in erken dönemlerinde kentte Cumhuriyet isminin birçok mekanda kullanıldığı söyledi.  Prof. Dr. Küçükuğurlu, “Bu tarihten itibaren Erzurum’da birçok mekân için Cumhuriyet ismi kullanılmıştır. İlk Cumhuriyet Caddesi ismi Erzurum’da bizzat Gazi tarafından verilmiştir.

Onun dışında bu ismin çoğu yerde kullanıldığını görüyoruz. Şimdiki Havuzbaşı’nın olduğu yerde bir meydan yapılmasına ve buraya Cumhuriyet Meydanı isminin verilmesine 1934’te karar verilmiştir. Buraya Mustafa Kemal Paşa’nın bir heykelinin konulması, bir havuz yapılması, etrafının park haline getirilmesi belirtilen tarihte kararlaştırılmıştır. Cumhuriyet Sineması: Bu sinemanın yerine daha sonra Dadaş Sineması yapılacaktır. Günümüzde ise İbrahim Erkal Kültür Merkezi olarak kullanılmaktadır. Cumhuriyet Oteli: Yakutiye Belediyesi’nin üstündeki binadır. Cumhuriyet Lokantası: Cumhuriyet Oteli’nin yanındaydı. Cumhuriyet Eczanesi ve Cumhuriyet Sabun Fabrikası da vardır. Cumhuriyet İlk Mektebi, Osmanlı döneminde Sanayi Mektebi iken savaş sırasında kapanmıştı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Cumhuriyet İlk Mektebi olarak yeniden faaliyete geçti. Taşhan’ın üstündeydi. Şimdi yerinde Ticaret Lisesi vardır” dedi.

Manolya Bulut-Pusula Gazetesi

Kaynak: GazeteGüncel

En az 10 karakter gerekli
Gönderdiğiniz yorum moderasyon ekibi tarafından incelendikten sonra yayınlanacaktır.


HIZLI YORUM YAP

Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.